«Չեմ ուզի լինել մեկի կողքին, ով ասի, որ հայ է, բայց իր գործերով վատ օրինակ ծառայի»

Ի՞նչ են մտածում արտերկրի քո
հասակակիցները

Շատ հետաքրքիր էր զրուցել կյանք նոր մտնող մի հայ պատանու հետ, ով մեծացել ու սովորել է  հայ իրականությունից դուրս, նիդերլանդական միջավայրում, հետևաբար յուրացրել այստեղի կյանքի չափանիշերը: Հովիկ Հովհաննիսյանը ընդամենը 2-3 տարեկան է եղել, երբ ծնողների հետ տեղափոխվել է Նիդերլանդներ: Յուրովի և ինքնուրույն մտածելակերպով է օժտված:

Յոթ տարեկան հասակում, առանց ծնողների գիտությամն ընդգրկվել է իրենց բնակավայրի ֆուտբոլային թիմում, ուր հաջողությամբ մինչ օրս խաղում է' ES.V.O ակումբի   A1 Խմբում: Այժմ սովորում է Օսթբուրգ քաղաքի zwin քոլեջի ավարտական դասարանում : Այս ընթացքում լավ սովորելուն զուգահեռ  ընդգրկվել է դպրոցականների համար ձևաչափ ունեցող (MEP)Եվրախորհրդարանի պատվիրակության կազմ

և ելույթ ունեցել Զելանդի մարզային խորհրդարանում' բարձրացնելով երիտասարդության զբաղվածությանը վերաբերվող հարցեր: Մտադիր է ուսումնասիրել օրենք և իրավունք, ընդունվել    Ռոտերդամի Erasmus համալսարան:

Զրույցը  նրա հետ հաճելիորեն երկարեց,  խորհուրդ ենք տալիս ընթերցել:

-Ի՞նչ գիտես Հայաստանի մասին:

- Շատ քիչ բան: Փոքր եմ եղել, երբ ծնողներիս հետ տեղափոխվել եմ Նիդերլանդներ:Այդ ժամանակից  անցել է  14-15 տարի: Հիմա 17 տարեկան եմ: Մանկությունս ու պատանեկությունս անցել է Նիդերլանդներում:

Հայաստանի մասին միայն տեղեկացվել եմ մասսայական ինֆորմացիայի միջոցներից և ծնողներիցս:

-Այս տեղեկությունները ի մի բերելով ինչ որ ձևով պատկերացնու՞մ ես Հայաստանը:

-Որ գեղեցիկ բնություն ունեցող, տեսարժան ու հին երկիր է: Կարդացել ու լսել եմ, որ  աղքատություն ու կոռուպցիա կա, նաև օրենքներ, որոնք անկատար են, կամ եղածներն էլ արդյունավետ չեն գործում, կա արտոնյալ խավ, ովքեր շրջանցում են օրենքը: Հպարտ և ուրախ եմ, որ հայկական դրոշը մյուս պետությունների դրոշի կողքին ավելի քան 22 տարի ծածանվում է Եվրոպայի կենտրոն Բրյուսելում: Սա արդեն իմ աչքով եմ տեսել:Իմ կարծիքով այսքան  ժամանակը  բավական էր բոլոր հայերի համար լավ ու հարմարավետ երկիր կառուցելու: Աղքատության, կոռուպցիայի ու անհավասարության խնդիրները  խորհելու տեղիք են տալիս: Կամք պետք է ունենալ փուլ առ փուլ լուծել  մեծ ու փոքր խնդիրները և շարժվել առաջ:Մեր պես փոքր թվաքանակ ունեցող ազգի համար անթույլատրելի է դոփել տեղում:Կուզեմ անպայման այցելել Հայաստան, սեփական աչքերով տեսնել, համոզվել, քանի որ լսելն այլ է, քան սեփական աչքերով տեսնելը:

-Որոշել ես ընդունվել Ռոտերդամի համալսարան և ուսումնասիրել "օրենք և իրավունք" առարկան հենց դրա՞ համար:

-Ես հիմա ապրում և սովորում եմ Նիդերլանդներում ու չգիտեմ ինչ է սպասվում ապագայում: Չեմ կասկածում, որ Հայաստանում էլ քիչ չեն շնորհալի երիտասարդներ, ովքեր սրտացավ մտածում են իրենց երկրի մասին: Անշուշտ, եթե լավ մասնագետ դառնամ կաշխատեմ օգտակար լինել իմ գիտելիքներով, եթե այդպիսի հնարավորություններ ընձեռնվի:

-Ենթադրենք, քո երազանքը իրականություն է դարձել, ին՞չ կանեիր:

-Շատ բան (ժպտում է, դադար առնում, ապա շարունակում): Պետության մոդելը  նման է ընտանիքի կառուցվացքին: Այստեղ յուրաքանչյուրը իր գործը պետք է ունենա և զբաղվի դրանով: Եթե ընտանիքի ղեկավարն ինքն է վատնում միջոցները, ապա դրան հետևում են մյուս անդամները, արդյունքում քաոս է ստացվում: Երկրում ապրող յուրաքանչյուր քաղաքացի պետք է մտածի իր երկրի մասին: Այս դեպքում հրաշալի նախադրյալներ են ստեղծվում արդարության և օրենքների կիրառության համար:

Կուզեի Հայաստանը տեսնել խորհրդարանական երկիր' ինչպես Նիդերլանդներն է:

Կփոխեի կրթական համակարգը' մինչև 18 տարեկան պարտադիր և անվճար ուսուցմամբ' բարձրագույն դպրոց ընդունվելիս միավորների պարտադիր կիրառությամբ: Այսինքը' նրանք, ովքեր Քոլեջներում (դպրոցներում) համապատասխան բալեր չեն հավաքել, չեն կարող դիմել ԲՈՒՀ-եր, այլ կարող են   կրթությունը շարունակել ավելի ցածր թեզեր ունեցող ուսումնական հաստատություններում' առանց բացառելու հետագայում ԲՈՒՀ դիմելու հնարավորությունը:

-Հետաքրքիր էր  պետության և ընտանիքի քո համեմատությունը:

Վերջերս մասնակցել ես Եվրոպայի խորհրդարանի մոդելով ստեղծված մարզային խորհրդարանի աշխատանքներին:Պատմիր այդ մասին:

-Եվրոպական խորհրդարանի մոդելը '  Model European Parliament (MEP)-ը , Եվրոպայի խորհրդարանի ձևաչափով դպրոցականների համար ստեղծված հարթակ է, այն խթանում է Եվրոպայի դպրոցների բարձր դասարանների աշակերտների  փորձի ձեռք բերմանը, Եվրոպական Միության շրջանակներում տարբեր ծրագրերի ու նախագծերի  քննարկմանը:

Նիդեռլանդների Եվրախորհրդարանի մոդելն  ունի չորս տարբեր մակարդակներ' դպրոցական, մարզային, ազգային և միջազգային: Ես, Միդելբուրգ քաղաքում մասնակցել եմ  Զելանդի մարզային խորհրդարանի աշխատանքներին և ելույթ եմ ունեցել երիտասարդության զբաղվածության և նրանց բնակավայրին կապելու թեմայով:

-Գաղտնիք չէ, որ դու Նիդերլանդներում շրջապատված ես և շփվում ես տարբեր ազգությունների քո հասակակիցների հետ: Կարողանում ե՞ս հասկանալ նրանց, ընկերություն անել...

-Ես ունեմ տարբեր ազգությունների  բազմաթիվ ընկերներ:Միմյանց հետ հաղորդակցվում ենք հոլանդերենով:Ոչ մեկը  ազգային պատկանելությունը խոցելու թիրախ չի դարձնում: Ամենքս առաջին հերթին պետք է լավ զգանք մեր օգտակար  գործերով և ոչ թե ազգային պատկանելիությամբ: Չեմ ուզի լինել մեկի կողքին, ով ասի, որ հայ է, բայց իր գործերով վատ օրինակ ծառայի: Սա նույնն է, որ խաթարվեն հայերի մասին եղած պատկերացումները: Կուզեմ հասարակությանը ներկայանալ լավ գործերով, դրանով ուրախություն կպատճառեմ թե ինձ, թե ծնողներիս և թե բոլորին: Առաջին հերթին լինել պիտանի, օրինակելի մարդ, հետո ով ուզում է թող պարզի ազգությունդ:Դու ամաչելու բան չես ունենա:

-Համամիտ եմ, բայց ի վերջո այլազգիների հետ ես շփվում, գոնե  ինչ-որ տարբերություն պիտի լինի:

Փոքր ժամանակ ընդհանրապես չեմ զգացել որևէ տարբերություն, հիմա էլ մասամբ այդպես է' մարդը մարդ է մնում, իրադրություններն են տարբեր լինում: Վերջերս եղա մի նշանադրության, որտեղ բոլորը  հայեր էին ու խոսում էին հայերեն, սա անսովոր էր  ու հաճելի զգացողություններ ունեցա, մարդիք սրտանց ուրախանում էին: Պատկերացնում եմ, որ լինեմ Հայաստանում' երկիր, որտեղ  քայլափոխի լսելու ես միայն հայերեն(հուզվում է, ժպտախառը դեմքին աչքերը թրջվում են):

-ՈՒզում ես ասել, որ եթե չլիներ նշանադրության հավաքույթը նման հաճելի զգացողություն չէի՞ր  ունենա:

- Հնարավոր է նաև այդպես, զգացմունքն ավելի շատ արթնանում է տեսնել-զգալուց: Շրջապատում, եթե բացակայի դրական էմոցիան, կապ չունի թե ովքեր են քո շուրջը, ինչ ազգի մարդիկ, ինձ թվում է , պետք է  հրաժարվել նեղ ազգասիրական մտածելակերպից: Այստեղ էլ առանձնանում են շատ հայեր, ովքեր բաժանվել են ըստ բնակավայրերի պատկանելության' սիրիահայեր, իրանահայեր, Հայաստանի հայեր, ապարանցիներ, լենինականցիներ...: Այս տիպի մարդիկ,սրանով էլ չեն բավարարվում, ավելի առաջ են անցնում, քննադատում են այն մարդկանց, ովքեր համերաշխության ու ազգային հանդուրժողականության կոչ են անում:

-Կա՞ այդպիսի օրինակ:

-Համացանցում վերջերս հաճախ եմ լինում, հոդվածներ կարդում:Կա Ռուսաստանում ապրող ազգությամբ հայ, Russia Today հեռուստաալիքի գլխավոր խմբագիր Մարգարիտա Սիմոնյան: Նա խոստովանում է, որ իր նախնիները ցեղասպանության զոհեր են ու երբ իրեն պահող տատիկը տեղափոխվել է Ռուսաստան չի տիրապետել ռուսերեն լեզվին, իսկ հիմա էլ ինքը հանգամանքների բերումով չգիտի հայերեն:Նա ապրելով Ռուսաստանում նշում է, որ ինքը թեև հայ է, բայց հպարտ է Ռուսաստանի համար ' միառժամանակ կոչ անելով ռուս ազգայնամոլներին մետրոներում չսպանել, ուրիշ ազգության պատկանող մարդկանց, քանի որ այս մարդիկ ի վերջո Ռուսաստանի քաղաքացիներ են: Նրա այս վերաբերմունքը քննադատության է արժանացել  որոշ   հայ մարդկանց կողմից, նրան համարել են, որ "հայ չի'': Այ սա, ես համարում եմ ազգայնամոլություն և պաշտպանում Մարգարիտա Սիմոնյանի դիրքորոշումը:Թեև նրա երակներում ռուսի արյուն չկա, բայց ծնվել ու ապրում է այս երկրում, բնական է, որ նա մտագոգ պետք է լինի երկրի հանդեպ, որտեղ ծնվել ու ապրում է: Ի՞նչ կլիներ Հոլանդիայում և այլուր, եթե այստեղ ծնված մարդիկ զգային, որ ավելորդ են, տեղ չունեն, իրենց  հալածում են ազգային պատկանելության համար: Պատկերացնում ե՞ք...

Մյուս օրինակը: Վերջերս մի տեսաերիզ դիտեցի, որտեղ հայ կինն ասում է. « քշենք մեր երկրից պարսիկներին»: Եթե սա պրովոկացիա ու անհանդուրժողականություն չէ, ապա ի՞նչ է: Շատերն ասում են օտարազգիները լավ չեն պահում իրենց: Այս դեպքում ի՞նչն է խանգարում օրենքով խոսել նրանց հետ ու կարգի հրավիրել: Հակառակ դեպքում, եթե բոլոր երկրներից մարդկանց քշեին, տուրիզմ  և ներդրում չէր լինի, մարդկային սերն  էլ իսպառ կսառեր: Այդ տեսանկյունով ես իդեալ եմ համարում ֆրանսիայի ազգային հերոս Միսակ Մանուշյանին, ով գնդակահարվելով ֆաշիստների կողմից, անգամ  կյանքի վերջին րոպեներին  ատելություն չուներ գերմանացի ժողովրդի հանդեպ( տես' «Միսակ Մանուշյանի նամակն իր կնոջը»-Ծանոթ.Նիդ. Օրագրի) : Իսկական մարդ ու  հայրենասեր ես համարում եմ նրան:

-Կյանքում ինքնուրույն որոշումներ ընդունել ե՞ս, թե  միշտ հետևել ես ծնողներիդ խորհրդին:

-(կրկին ժպտում է) Վճռական որոշումներ կայացրել եմ երկու անգամ, երբ 7 տարեկանում գրանցվել եմ ֆուտբոլի խմբում և 14 տարեկանում ուսմանը զուգահեռ աշխատանքի ընդունվել Albert Heijn‎       խանութների ցանցի մեր քաղաքի մասնաճուղում: Ծնողներիս խորհրդին էլ եմ հետևել, օրինակ չեմ ծխում:Գտնում եմ, որ նրանց ֆինանսապես ծանրաբեռնելն այնքան էլ տեղին  չէ:Միջոցներ հայթհայթել գրպանիդ  ծախսերի համար արդարացի քայլ է:

-Նույնիսկ ռեստորաններում մատուցող աշխատելով, կամ ամաններ լվանալո՞վ...

-Այո, այո,  աշխատանքն ամոթ բան չէ: Դու դրամ ես վաստակում  սեփական քրտինքով: Իմ շատ հասակակիցներ Հոլանդիայում նույնիսկ ավելի վաղ տարիքից այդ գործն են անում' օգնելով թե ' իրենց, և թե սեփական ծնողներին:

-Հովիկ, շնորհակալություն հարցազրույցի համար, ցանկանում եմ հաջողությամբ քայլես երազանքներիդ  իրականացման  ճանապարհով '  ավարտես քոլեջն ու ընդունվես Ռոտերդամի համալսարան' արդարացնելով նաև ծնողներիդ սպասելիքները:

-Ես էլ եմ շնորհակալ «Նիդերլանդական Օրագրից», որն ի դեպ մեծ հաճույքով եմ կարդում:

Զրուցեց Hay Azian-ը

Լուսանկարներում (վերևի) Հովիկ Հովհաննիսյանը  Զելանդի մարզային խորհրդարանում ելույթ ունենալիս,ES.V.O ակումբի    A1  թիմի  կազմում' առաջին շարքում ձախից երրորդը (ներքևի լուսանկար):